امام در اين نامه دو جمله بيشتر نياورده: « فَکَأنّ الدُّنيا لَمْ تَکُنْ وَکَأنّ الآخِرَهَ لَمْ تَزَلْ»؛ من اصلاً فرض مي کنم که از ابتدا دنيايي نبوده و از اول براي ما آخرت و قيامت بوده است. اين نامة دو جمله اي چه مي خواهد بگويد؟ در واقع اين نامه مي خواهد جهان بيني يک انسان را نسبت به دنيا و آخرت بيان کند، و اين که اين دنيا معبر است، مزرعه است و موقّت است. اگر انسان نگاهي به تاريخ بکند مي بيند که چقدر افراد، شخصيت ها و بزرگان آمدند و رفتند و ديگر الان در بين جامعه نيستند. اگر کسي از همان ابتدا نگاهش به دنيا نگاه معبر باشد؛ يعني محل عبور، هيچگاه به آن دل نمي بندد. مثلاً وقتي شما مي خواهيد به مشهد برويد در مسير راه ممکن است از ده شهر ديگر عبور کنيد، از داخل ماشين نگاهي به آن شهرها هم مي کنيد يا حداکثر ده دقيقه هم توقف مي کنيد؛ اما هيچ گاه نگاهتان به آن شهرها نگاه محل اقامت نيست، مي گوييد ما مي خواهيم به مشهد برويم اين ها محل عبور است. پيغمبر خدا در يک نصيحتي به اباذر مي فرمايد:«کُنْ فِي الدُّنيا کَأنَّکَ غَريبٌ وَ کَأَنَکَ عَابِرُ سَبيلٍ»[2]؛ در دنيا نسبت به دنيا مثل مسافراني باشد که از يک شهري عبور مي کنند، نگاهي مي کنند و عبور مي کنند. هيچ گاه نگاهت، نگاه ماندگار و مستمر نباشد.غنيمت شمردن عمر و فرصتها

هيچ کس دو بار عمر نمي کند، همين عمر است و همين فرصت و همين ميزان، و انسان بايد از همين فرصت استفاده کند، به قول مولوي مي گويد:

چون که عمرت برد ديو فاضِحِه بي نمک باشد أعوذ و فاتحه

حق همي گويد چه آوردي مرا اندر اين عمري که من دادم تو را

گوش و هوش و چشم و گوهرهاي عرش خرج کردي چه خريدي تو ز فرش

اي انسان چه خريدي؟ چه استفاده کردي؟ باز مولوي داستان ديگري نقل مي کند- البته تشبيه است- مي گويد شخصي خواست زمين خودش را بسازد، زمينش را با زمين کناري اشتباه گرفت و مصالح را در زمين کناري ريخت و زميني که مال او نبود آن را ساخت. انسان اين همه زحمت بکشد يک خانه بسازد، بعد به او مي گويند آقا قوارة زمين تو اشتباه بوده، شما بايد زمين اين طرفي را مي ساختي، اما آن طرفي را ساختي. حالا صاحب زمين را هم نمي شود راضي کرد، او رضايت نمي دهد. هر چه مي گويد بايد به او بدهي، اصلاً ممکن است بگويد خانه را خراب کن، من زمينم را مي خواهم، چه کسي گفت اين جا را بسازي؟ مولوي مي گويد بعضي ها يک عمر در زمين ديگران خانه مي سازند

در زمين ديگران خانه مکن کار خود کن کار بيگانه مکن

کيست بيگانه تن خاکي تو کز براي اوست غمناکي تو

مي داني آن زميني که به اشتباه در آن کار مي کني کيست؟ آن بدن توست. همة عمر را صرف غذا و خوراک کردي؛ اما زمين خودت روح توست، زمين خودت استعداد، انرژي، عقل و غرايز توست.